Η αρχαία πόλη Πύρριχος
Ο Πύρριχος ή Κάβαλος ήταν αρχαία πόλη της Λακωνίας. Σύμφωνα με τον Παυσανία, κατά την περιοδεία που περιγράφει στα Λακωνικά, μετά την πόλη Λάαν, (περίπου 8 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά του Γυθείου), και με στίγμα τον ποταμό Σκύρα, προσδιορίζει τον Πύρριχο. Ο Παυσανίας αναφέρει φρέαρ στην αγορά της πόλης για την ύδρευση των κατοίκων. Το φρέαρ αυτό θεωρούσαν ότι το προσέφερε ο Σιληνός, (αρχηγός των δαιμόνων των ρεόντων υδάτων), ως δώρο στην πόλη: «δούναι δε σφίσι τον Σιληνόν νομίζουσι». Ακόμη και σήμερα στον οικισμό υπάρχουν δύο πηγάδια και πιστεύεται ότι σε κάποιο από αυτά αναφερόταν ο περιηγητής. Ο Παυσανίας αναφέρει, επίσης, το ιερό του Αμαζονίου Απόλλωνα, καθώς και το ιερό της Αρτέμιδος Αστρατείας που κτίστηκε από τις Αμαζόνες προς τιμήν της θεάς, γιατί στην θέση αυτή σταμάτησαν την εκστρατεία τους. Τα αγάλματα των δύο θεών ήταν ξόανα, τα οποία, κατά την παράδοση, είχαν φέρει γυναίκες από τον ποταμό Θερμόδωντα.
Η ονομασία της αρχαίας πόλης έχει διάφορες εκδοχές. Κατά μία εκδοχή πήρε το όνομά της από τον Πύρριχο που είχε καταγωγή από την Λακωνία ή την Κρήτη, όπως αναφέρει και ο Πολυδεύκης, (IV, 99). Ο Πύρριχος ήταν ήρωας ή χορευτής, (πιθανόν ο Σιληνός με άλλη ονομασία), που κατά την παράδοση μεγάλωσε στα βουνά της περιοχής. Ο Σιληνός υπήρξε φίλος του Διονύσου που λατρευόταν, επίσης, στη Λακωνία και ιδιαίτερα στο Γύθειο. Κατά μία άλλη εκδοχή, υποστηρίζεται πως η λέξη παράγεται από τον Πύρρο, (άλλο όνομα του Νεοπτολέμου, γιου του Αχιλλέα), ο οποίος, σύμφωνα με την παράδοση, υπήρξε ο πρώτος που χόρεψε την «πυρρίχη», μετά την νίκη του στην σύγκρουση με τον Ευρύπυλο, σύμμαχο των Τρώων. Σύμφωνα με μία άλλη υπόθεση, το όνομα προήλθε από τη λέξη «πυρά», (νεκρική πυρά), γιατί ο Αχιλλέας χόρεψε πρώτα την πυρρίχη γύρω από την πυρά, πάνω στην οποία κάηκε η σορός του φίλου του Πατρόκλου. Στο σημείο αυτό να σημειώσουμε πως η «πυρρίχη» είναι αρχαίος πολεμικός χορός, γνωστός σήμερα ως «Πυρρίχειος», («χορός της φωτιάς»).
Την περίοδο ακμής της Σπάρτης, η αρχαία πόλη κατοικείτο από Περιοίκους, οι οποίοι ήταν ελεύθεροι κάτοικοι της ορεινής και παράλιας Λακωνίας με αυτόνομη διοίκηση, όχι, όμως, και πολιτικά δικαιώματα. Με την έναρξη της Ρωμαϊκής εποχής, η Πύρριχος υπήρξε μία από τις 18 πόλεις του Κοινού των Ελευθερολακώνων. Ευρήματα Μεταρωμαϊκών χρόνων και επιτύμβιες στήλες μαρτυρούν πως εκείνα τα χρόνια η πόλη είχε κάποια ακμή. Τέλος, κατά την Επανάσταση του 1821, οι Μανιάτες της περιοχής αντιστάθηκαν με επιτυχία στην απόπειρα απόβασης στη Μάνη από τον Ιμπραήμ. Ανάμνηση της ένδοξης αυτής νίκης αποτελεί το έμμετρο που λέγεται ακόμη και στις μέρες μας: « Αν σου ξαναρέσει Τούρκο ξαναπέρνα από τον Πούρκο, Τούρκο αν σου καλοφάνει ξαναπάτα τη τη Μάνη». Πούρκος, (Πούρχος), είναι το όνομα Πύρριχος παραφρασμένο.