Η Ελίκα είναι κτισμένη στους πρόποδες του βουνού, σε υψόμετρο 150 μέτρων, ατενίζοντας τον Λακωνικό κόλπο. Είναι το πρώτο χωριό που συναντά κανείς όταν επισκέπτεται τα Βάτικα και απέχει, μόλις, 20 χιλιόμετρα από την Νεάπολη ερχόμενος από τον Ασωπό. Η περιοχή κατοικείτο από την Μυκηναϊκή εποχή. Κατά πολλούς ερευνητές εδώ τοποθετείται η αρχαία πόλη Αφροδισιάς που κτίστηκε από τον Αινεία ή από άλλους κατοίκους των Κυθήρων.
Έως το 1923, η Ελίκα υπαγόταν στο δήμο Μονεμβασίας και μετά έγινε αυτόνομη κοινότητα. Επίσης, σε κοντινή απόσταση από το χωριό, (3 χιλιόμετρα), βρίσκεται η αμμουδερή παραλία του Μαραθιά με πλήθος τουριστικών επιχειρήσεων. Μετά την Επανάσταση του 1821, οι πρώτοι οικιστές έφτασαν εδώ από την Μάνη και εγκαταστάθηκαν στη δυτική πλευρά του βουνού Μαραβελιάνικα. Σιγά-σιγά ήρθαν και άλλοι άποικοι από τα Κύθηρα και τα νησιά του Αιγαίου και έτσι ο οικισμός μεγάλωσε.
Υπάρχουν δύο εκδοχές για την προέλευση του ονόματος του χωριού. Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι προέρχεται από την πανέμορφη νύμφη της Ελίκης, ενώ άλλοι υποστηρίζουν ότι το χωριό οφείλει την ονομασία του στο όνομα κάποιου οικιστή από τα Άλικα της Μάνης ο οποίος εγκαταστάθηκε στην περιοχή μετά την Επανάσταση του 1821. Όταν πήγαιναν στην καλύβα του έλεγαν, «πάμε στον Αλικιώτη», και έτσι εκ παραφοράς με τον καιρό έγινε Ελικιώτη.
Στο χωριό με τα πέτρινα σπίτια, τα ιστορικά κτίρια και τους παλιούς νερόμυλους, ο επισκέπτης μπορεί να δει πολλές αξιόλογες εκκλησίες. Στο κέντρο, δεσπόζει ο επιβλητικός, μητροπολιτικός ναός του Αγίου Χαραλάμπους, ο οποίος ξεκίνησε να κτίζεται το 1912 και ολοκληρώθηκε το 1958 με τη συνδρομή του Συλλόγου Ελικιωτών Αμερικής, «Ο Άγιος Χαράλαμπος». Στο επάνω μέρος του χωριού, (στον πρώτο οικισμό των Μαραβελιανίκων), βρίσκεται ο παλαιότερος Άγιος Χαράλαμπος-το παλαιότερο καθολικό της Ελίκας. Πρόκειται για μονόχωρο, καμαροσκεπαστό ναό που, σύμφωνα με την κτητορική επιγραφή, θεμελιώθηκε το 1850 με την προσωπική εργασία των κατοίκων. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει και το Μεταβυζαντινό εκκλησάκι του Αγίου Ευστρατίου, το οποίο είναι κτισμένο βορειοανατολικά της Ελίκας, σε ύψωμα 210 μέτρων. Στο χωριό, ο επισκέπτης μπορεί, ακόμη, να δει τον τρίκλιτο και τρισυπόστατο ναό των αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης. Το κεντρικό κλίτος είναι αφιερωμένο στον Άγιο Χαράλαμπο, το νότιο στον Ευαγγελισμό και το βόρειο στους αγίους Κωνσταντίνο και Ελένη.
Τέλος, αξίζει να επισκεφθείτε το πετρόκτιστο Δημοτικό Σχολείο, το οποίο ιδρύθηκε το 1925 με πρωτοβουλία του Μιχαήλ Μανολίτσι. Το πρώτο Δημοτικό Σχολείο λειτούργησε γύρω στα 1850 σε οίκημα κοντά στον παλαιό Άγιο Χαράλαμπο.
