Οικίες στη Μονεμβασιά

Οι οικίες της Μονεμβασιάς αναπτύσσονται σε δύο ή τρεις στάθμες και φέρουν κεραμοσκεπή. Στη χαμηλότερη στάθμη, που είναι πάντα θολωτή, διαμορφώνονται η κινστέρνα (στέρνα) για τη συλλογή του βρόχινου νερού και οι αποθηκευτικοί χώροι. Το ισόγειο, επίσης θολωτό,  χρησιμεύει ως χώρος υποδοχής και για βοηθητικές λειτουργίες. Ο όροφος αποτελεί το χώρο διαμονής και συχνά είναι ενιαίος με πολλά ανοίγματα. Η διευθέτηση των επιμέρους χώρων εξασφαλίζεται με «τσατμάδες» (χωρίσματα από καλάμια) ή «βήλα» (υφασμάτινες κουρτίνες).  Σε αρκετές περιπτώσεις, οι οικίες διαθέτουν στον όροφο μικρό δώμα, απαραίτητο μεταξύ άλλων και για την επεξεργασία των διαφόρων  προϊόντων. Το αποχωρητήριο τοποθετείται στην αυλή ή ενσωματώνεται στο περίγραμμα των οικιών.  Στην Άνω Πόλη, οι οικίες εγκαταλείφθηκαν και σταδιακά ερειπώθηκαν μετά την απελευθέρωση της πόλης, το 1821.

Όταν την άνοιξη του 1668 επισκέφθηκε τη Μονεμβασιά ο Οθωμανός περιηγητής Εβλιγιά Τσελεμπή (Evliya Celebi)  περιγράφει την Επάνω Πόλη με μεγάλο θαυμασμό: «...υπάρχουν 500 καλοχτισμένα σπίτια. Το καθένα ξεχωριστά μοιάζει με κάστρο. Στεγάζονται όλα με κοκκινόχρωμα κεραμίδια. Δεν έχουν αμπέλια και οι αυλές τους είναι κάπως στενάχωρες. Καθένα από τα σπίτια αυτά είναι τέτοιας ομορφιάς που θ’άξιζαν παγκόσμια αναγνώριση...»

Κατά μήκος του κεντρικού δρόμου της Κάτω Πόλης, ο επισκέπτης μπορεί να δει κτίρια  που συνδυάζουν το κατάστημα στο ισόγειο και την κατοικία στον όροφο. Σώζονται επίσης οικίες με Ενετικά και Οθωμανικά μορφολογικά στοιχεία, ενώ συχνά στις χαμηλότερες στάθμες, διατηρούνται στοιχεία της Βυζαντινής περιόδου. Επίσης, στην Κάτω Πόλη οικίες του 19^ου και 2^ου αιώνα φέρουν νεοκλασικά χαρακτηριστικά. Σήμερα, οι περισσότερες οικίες έχουν αποκατασταθεί ή ανακατασκευασθεί και κατοικούνται.