Μονεμβασιά

Η Μονεμβασιά ή Μονεμβάσια, γνωστή στους Φράγκους ως Μαλβαζία, είναι μια μικρή ιστορική πόλη της Ανατολικής Πελοποννήσου στον νομό Λακωνίας. Το όνομά της προέρχεται από τις λέξεις μόνη και έμβασις και πολλά από τα δρομάκια της είναι στενά, κατάλληλα μόνο για πεζούς. Η Μονεμβασιά είναι γνωστή ως το «Γιβραλτάρ της Ανατολής», επειδή είναι σε σμίκρυνση πανομοιότυπη με τον βράχο του Γιβραλτάρ, και ως το «Μενεξέ Καλεσί», (Κάστρο των Λουλουδιών), των Τούρκων. Ο βράχος στον οποίο βρίσκεται, αποκολλήθηκε από την στεριά το 375 μ.Χ., εξαιτίας ενός δυνατού σεισμού και της έδωσε την σημερινή, ιδιαίτερη μορφή της.

Η Μονεμβασιά ιδρύθηκε τον 6^ο αιώνα από την μετεγκατάσταση σε αυτή των κατοίκων της αρχαίας Σπάρτης. Σύμφωνα με το μεταγενέστερο Χρονικό της Μονεμβασιάς, η πόλη εγκαταλείφθηκε μετά από επιδρομή Σλάβων το 587-588. Κατά την Βυζαντινή περίοδο, η Μονεμβασιά λόγω της θέσης της πάνω σε σημαντικούς θαλάσσιους δρόμους, όπως αυτός που την συνέδεε με την Σικελία, αναπτύχθηκε σε εμπορικό και καλλιτεχνικό κέντρο. Κατά την διάρκεια του 11^ου και 12^ου αιώνα, η Μονεμβασιά γνώρισε μεγάλη οικονομική ανάπτυξη. Η κινητικότητα του εμποροναυτικού στόλου που διέθετε, συνέτεινε και στις εξαγωγές του περίφημου κρασιού Μαλβάζια, (Vinummalvasium), που ήταν προϊόν τοπικής προέλευσης. Το κρασί αυτό ήταν χρώματος ασπροκόκκινου και γλυκό στην γεύση. Παρασκευαζόταν από οινοποιούς της περιοχής και, μάλιστα, στο συγκεκριμένο κρασί γίνεται αναφορά και στον Ριχάρδο Γ’ του Σαίξπηρ. Ο ακριβής τρόπος παρασκευής του κρασιού παραμένει άγνωστος, καθώς  οι Τούρκοι απαγόρευσαν την παραγωγή του το 1545.

Στα τέλη του 1463 η Μονεμβασιά περιήλθε στους Βενετούς, στους οποίους παρέμεινε ως το 1540, όταν με την Βενετοτουρκική συνθήκη ειρήνης, παραδόθηκε στους Τούρκους. Τότε, οι περισσότεροι κάτοικοί της κατέφυγαν στα Βενετοκρατούμενα νησιά, όπως ήταν η Κέρκυρα και η Κρήτη. Η ανάκτηση της Πελοποννήσου από τους Βενετούς, (1685-1715), είχε ως αποτέλεσμα την επανεγκατάσταση κατοίκων στην Μονεμβασιά. Εν συνεχεία, το Φρούριο της Μονεμβασιάς πολιορκήθηκε κατά την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης, από ξηρά και θάλασσα, και ύστερα από τετράμηνη πολιορκία παραδόθηκε στους Έλληνες στις 23 Ιουλίου 1821.

Η παλιά πόλη της Μονεμβασιάς είναι ένας ζωντανός Μεσαιωνικός οικισμός. Κάστρα και τείχη, στενά λιθόστρωτα  δρομάκια, παλιά αρχοντικά, εκκλησίες, αψίδες και οικόσημα δίνουν την εντύπωση μιας πόλης που δεν την άγγιξε ποτέ ο χρόνος. Η Καστροπολιτεία είναι ένα μικρό νησί που ενώνεται με την ενδοχώρα από μια στενή λωρίδα γης. Μπαίνοντας στην πόλη, αριστερά βρίσκεται το σπίτι του ποιητή Γιάννη Ρίτσου, (1909-1990), ο οποίος καταγόταν από την Μονεμβασιά και έχει ταφεί εκεί. Στην συνέχεια, ο επισκέπτης συναντά τον κεντρικό δρόμο με το Βυζαντινό καλντερίμι που οδηγεί στην Κεντρική Πλατεία με το παλαιό κανόνι και την εκκλησία του Ελκομένου Χριστού. Τριγύρω υπάρχουν πανέμορφα καφέ, ταβερνάκια και καταστήματα. Απέναντι βρίσκεται το ιστορικό διατηρητέο κτίριο του 16^ου αιώνα, (τζαμί), όπου στεγάζεται η Αρχαιολογική Συλλογή της Μονεμβασιάς. Μετά από μια ανηφορική διαδρομή 15 λεπτών, περίπου, όπου η θέα κόβει την ανάσα, ο επισκέπτης φτάνει στην επάνω πόλη, τον Γούλα, όπως ονομάζεται. Λίγο πιο πάνω δεσπόζει η εκκλησία της Αγίας Σοφίας, χτισμένη στην άκρη του βράχου. Στο Κάστρο υπάρχουν σαράντα εκκλησίες, μεταξύ των οποίων η εκκλησία της Παναγίας της Χρυσαφίτισσας, της Παναγίας Μυρτιδιώτισσας, του Αγίου Νικολάου, καθώς και το εργαστήριο και μουσείο αργυροχρυσοχοίας.

Όταν βρεθείτε στην Μονεβασιά, μην ξεχάσετε να δοκιμάσετε τα χειροποίητα ζυμαρικά που ονομάζονται γκόγκες και τα σαίτια, που είναι τηγανητές πίτες με τυρί και μυρωδικά. Τέλος, μπορείτε να απολαύσετε το μπάνιο σας, χωρίς να απομακρυνθείτε από την Καστροπολιτεία, στο γραφικό λιμανάκι με την ονομασία Πορτέλο, κρυμμένο στη νότια πλευρά των τειχών. Παλαιά, λειτουργούσε ως λιμάνι ανεφοδιασμού του Κάστρου και αποτελούσε τον μοναδικό χώρο όπου έκαναν μπάνιο οι κάτοικοι.