Βυζαντινό Γεφύρι της Στάρας

Το γεφύρι της Στάρας είναι κτισμένο στο ύψος του χωριού Μέλισσα και ενώνει τις δύο όχθες του ποταμού Σμήνου. Το ποτάμι Σμήνος, (ή Μπαρδουνοπόταμος, ή Μακρύ ποτάμι), αποτελούσε το σύνορο της Έξω Προσηλιακής Μάνης με τα χωριά της Μπαρδούνιας, στα οποία κατοικούσαν εξισλαμισμένοι Αλβανοί. Ήταν, δηλαδή, το φυσικό όριο μεταξύ της ελεύθερης Μάνης και της Τουρκοκρατούμενης περιοχής.

Πρόκειται για διατηρητέο μνημείο σημαντικής αρχιτεκτονικής αξίας, πετρόκτιστο με τρία τόξα, τα δύο ανακουφιστικά. Το γεφύρι που ένωνε τα χωριά της Πέρα Ρίζας και της Δώθε Ρίζας, έχει καλντεριμωτή επιφάνεια και μια σειρά καμαρολιθιών, ενώ τα στηθαία του έχουν φθαρεί αρκετά και για τον λόγο αυτό έχουν χαμηλώσει πολύ. Πιστεύεται ότι έχει κατασκευασθεί πριν από 400-500 χρόνια. Από το γεφύρι αυτό πέρασαν και τα στρατεύματα του Ιμπραήμ, το 1825, κατά την διάρκεια της μάχης του Πολυαράβου, στην οποία, μετά από δύο χρόνια λεηλασιών, κατακτήθηκε και ο Ιμπραήμ αποχώρησε ηττημένος. Στις δύο άκρες του γεφυριού σώζονται κτίσματα τα οποία λειτουργούσαν ως φυλάκια. Συγκεκριμένα, στη δεξιά πλευρά υπάρχει ένα μονοκάμαρο, πετρόκτιστο κτίσμα, το οποίο χρονολογείται κατά την Οθωμανική περίοδο. Πρόκειται για ένα Τουρκικό φυλάκιο με ντουφεκότρυπες και ειδικές σχισμές για γιαταγάνι, το οποίο λειτουργούσε και ως τελωνείο. Αριστερά του γεφυριού βρίσκεται ο ιστορικός νερόμυλος του Γράφου, ο οποίος λειτουργούσε ως Ελληνικό φυλάκιο για την αποτροπή διέλευσης των Τούρκων στην ελεύθερη ζώνη της Μάνης. Οπώς λέγεται, μάλιστα, από τους ντόπιους, είχε δοθεί ως εγγύηση για καταβολή λουφέδων, (την αμοιβή των αρματολών), στον στρατηγό Μακρυγιάννη.

Το γεφύρι της Στάρας δεν διαθέτει επαρκή σήμανση, οπότε καλό είναι να ζητήσετε πληροφορίες από τους ντόπιους για να το επισκεφθείτε. Τέλος, το γεφύρι χρήζει εργασιών στερέωσης και συντήρησης, διότι χαρακτηρίζεται ως ο «Παρθενώνας» της περιοχής, σηματοδοτώντας την πολιτιστική κληρονομιά της Έξω Μάνης.