Δημαρχείο-Αρχαιολογική Συλλογή Γυθείου

Το Δημαρχείο του Γυθείου βρίσκεται σε μία πλατεία κοντά στην παραλία, απέναντι από το λιμάνι. Πρόκειται για ένα διώροφο νεοκλασικό το οποίο κτίστηκε το 1891 από τον αναμορφωτή της πόλης, δήμαρχο Βασίλειο Καλκανδή, και είναι έργο του Βαυαρού αρχιτέκτονα Ερνέστο Τσίλλερ, (Ernst Ziller). Όλο το κτίριο έχει λιθόκτιστους επιχρισμένους τοίχους και κεραμοσκεπή, με κύριο χαρακτηριστικό του τον τετράγωνο πύργο που προεξέχει από την όψη και υπερυψώνεται με τρίτο όροφο. Στο παρελθόν, εκτός από τις υπηρεσίες του Δήμου, στεγάστηκαν το Πρωτοδικείο, η Μέση Εμπορική Σχολή και το Νυχτερινό Γυμνάσιο. Έχει χαρακτηριστεί ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο, διότι αποτελεί δείγμα νεοκλασικής αρχιτεκτονικής από τα τέλη του 19^ου αιώνα.

Στο Δημαρχείο Γυθείου στεγάζεται η Αρχαιοελληνική και Βυζαντινή Συλλογή του Αρχαιολογικού Μουσείου. Ο αρχικός πυρήνας των συλλογών συγκροτήθηκε πριν ογδόντα χρόνια, με τη συμβολή ορισμένων φιλάρχαιων Γυθεατών, ενώ οι εκθεσιακοί χώροι οργανώθηκαν το 1980. Στον χώρο ο επισκέπτης μπορεί να δει ευρήματα από ανασκαφές στην περιοχή του Γυθείου και της Μάνης, όπως ανάγλυφες οστεοθήκες, εγχάρακτες επιγραφές, κεραμεικά και γλυπτά των Ρωμαϊκών χρόνων κ.α.

Στο εκθεσιακό υλικό περιλαμβάνονται οι ακόλουθες συλλογές:

• Από την αρχαία πόλη του Γυθείου: ευρήματα ανασκαφών, περισυλλογές και δωρεές.
• Από την Λακωνική Μάνη, (επαρχίες Γυθείου και Οιτύλου): περισυλλογές αρχαιοτήτων από έρευνες πεδίου.
• Συλλογή επιγραφών με κείμενα για την πολιτική και κοινωνική ιστορία της περιοχής κατά την περίοδο της Ρωμαϊκής επικυριαρχίας.

Τα σημαντικότερα εκθέματα της Αρχαιολογικής Συλλογής, μεταξύ άλλων, είναι:

• [Αρ. Μουσείου 130]. Στήλη που επιστέφεται με κεφαλή κριού. Πρόκειται για την ζωομορφική παράσταση του θεού Καρνείου [Απόλλωνος]. Χρονολογείται κατά την Αρχαϊκή περίοδο και προέρχεται από την αρχαία πόλη Λας, (οικισμός Χωσιάρι Μάνης).

• [Αρ. Μουσείου 87]. Θραύσμα ανάγλυφου, του τύπου των λεγόμενων «Λακωνικών ηρωικών αναγλύφων», όπου παριστάνεται ένθρονη μορφή και όρθιος λατρευτής. Χρονολογείται κατά την Αρχαϊκή περίοδο και προέρχεται από την αρχαία πόλη Λας, (οικισμός Χωσιάρι Μάνης).

• [Αρ. Μουσείου 123]. Ανάγλυφο ανάθημα σε θεό θεραπευτή όπου εικονίζεται το πόδι από τη μέση του μηρού έως το πέλμα με την επιγραφή [...] ΑΝΕΘΗΚΕΝ. Χρονολογείται κατά την Ύστερη Ελληνιστική περίοδο, (3^ος αιώνας π.Χ.), και προέρχεται από την Καινή πόλη ή πόλη των Ταιναρίων, (σημερινοί οικισμοί Άλικα και Κυπάρισσος Μάνης).

• [Αρ. Μουσείου 120]. Πορτρέτο του φιλοσόφου Επίκουρου. Πρόκειται για αντίγραφο έργου του 4^ου αιώνα π.Χ. και χρονολογείται κατά την Ρωμαϊκή περίοδο.

• [Αρ. Μουσείου 47]. Ιερός Νόμος, ο οποίος αναφέρεται στις Γυθεατικές γιορτές Καισάρεια, (προς τιμή των Ιουλίων αυτοκρατόρων), και Ευρύκλεια, (προς τιμή του Γαίου Ιουλίου Ευρυκλέους και του γιου του). Χρονολογείται το 15 μ.Χ. και προέρχεται από το Γύθειο.

• Σαρκοφάγοι ποικίλων παραστάσεων που πιστοποιούν την υψηλή οικονομική επιφάνεια μίας μερίδας της αρχαίας Γυθεατικής και Ελευθερολακωνικής κοινωνίας.