Η ιστορία της πτώσης του Αγγλικού αεροπλάνου στο Λιμένι τον Απρίλιο του 1944.

Το κείμενο αυτό βασίζεται στην έρευνα του Νικολάου Καλαποθαράκου και Ανδρέα Κυριακουλέα, οι οποίοι με σεβασμό στην ιστορία, μίλησαν με αυτόπτες μάρτυρες της εποχής που τότε ήταν μικρά παιδιά. (www.manivoice.gr)

Από το φθινόπωρο του 1943 η κατοχή στη Μάνη, όπως και ο πόλεμος στην Ανατολική και Κεντρική Μεσόγειο είχε την ακόλουθη εικόνα: Οι Ιταλοί, οι οποίοι είχαν πολλούς σταθμούς, («καραμπινιερίες»), εγκατεστημένους στα μεγάλα χωριά, όπως ήταν το Γύθειο, η Αρεόπολη, το Οίτυλο κ.α., είχαν αποχωρήσει, ενώ οι Γερμανοί δεν είχαν, πλέον, επαρκείς δυνάμεις για να στήσουν πυκνό δίκτυο κατοχής και παρέμεναν στο Γύθειο. Οι Άγγλοι, από την άλλη μεριά, με αεροπορική και ναυτική κυριαρχία στην περιοχή, εκτελούσαν καθημερινές πρωινές αεροπορικές περιπολίες. Βούλιαζαν κάθε καϊκι που έβρισκαν για να μην το πάρουν και το χρησιμοποιήσουν οι Γερμανοί στην οπισθοχώρηση. Κατά την διάρκεια μίας τέτοιας ενέργειας το ένα εκ των δύο αεροπλάνων, έχασε τον έλεγχο και έπεσε στην θάλασσα στο Λιμένι.

Σύμφωνα με την μαρτυρία του Πέτρου Καλαποθάκη, «δύο αεροπλάνα άρχισαν να βουτάνε από του Κούτρου στο Λιμένι και να πυροβολούν ένα καϊκι τρικάταρτο για να το βουλιάξουν. Το ένα αεροπλάνο, μάλλον, χτύπησε στο κατάρτι και έχασε την ισορροπία του και έπεσε μετά το Κόκκαλο πριν τον Άγιο Σώστη. Έβγαλαν έναν Άγγλο ψηλό, ξανθό και όμορφο και τον έφεραν στην προκυμαία του Λιμενιού, τώρα ταβέρνα του Καλαποθάκη του Τάκη. Εκεί, ο καθηγητής γυμναστής και θείος μας, ο Νίκος ο Σεκούρης, του έκανε τεχνητή αναπνοή, αλλά δεν έζησε. Κατόπιν, συγκεντρώθηκαν αντάρτες από το Οίτυλο και την Αρεόπολη και τον έθαψαν στον Άγιο Σώστη, στο νεκροταφείο του Λιμενιού και του απέδωσαν τιμές με ντουφέκια».

Ο Στέφανος Κατσάκος θυμάται: «Δεν ήμουν αυτόπτης μάρτυρας, αλλά όπως μου είπε ο αδελφός μου Γιώργης, ήταν δύο αεροπλάνα και έριχναν βουτιές από τον Προφήτη Ηλία και τη ρεματιά. Πυροβολούσαν για να βουλιάξουν το καϊκι του Μουνδρέα ή Μανιατέα ή Δημουλέα από την Τραχήλα, που ήταν διϊστιο με δύο κατάρτια και το βούλιαξαν και πήγε στον πάτο, αργότερα το έβγαλαν δένοντάς το με πολλά βαρέλια. Ο Γιώργος μου είπε πως μαζί με τους Κυριακιάνους πήγαν με βάρκα και έβγαλαν έναν με μισό σώμα με το καμάκι και έναν μισοζώντανο και τους έθαψαν στον Άγιο Σώστη. Αργότερα, σε λίγα χρόνια, ήρθαν οι Εγγλέζοι και έδωσαν ένα δίπλωμα στο Γιώργη. Δίπλωμα ευγνωμοσύνης από τον στρατάρχη Αλεξάντερ. Όταν ήρθαν και έβγαλαν τα σώματα από το νεκροταφείο, ρώτησαν τον πατέρα μας τον Σταμάτη: «Τί θέλετε; Υλική ή ηθική αποζημίωση;» «Τίποτε», είπε ο πατέρας μας, «το κάναμε για την πατρίδα μας».

Ο έπαινος, ο οποίος σώζεται μέχρι και σήμερα, γράφει:

«Αυτό το πιστοποιητικό απονέμεται στον Γεώργιο Σταμάτη Κατσάκο ως ένδειξη ευγνωμοσύνης και εκτίμησης για την βοήθεια στους ναύτες, στους στρατιώτες και αεροπόρους της Βρετανικής κοινοπολιτείας των Εθνών, ο οποίος τους βοήθησε να ξεφύγουν ή να αποφύγουν αιχμαλωσία από τον εχθρό». - H.R. Alexander

Όπως θυμάται ο Γιάννης Σαξώνης, (αυτόπτης μάρτυρας), ο Καράμπελας μετά την πτώση του αεροπλάνου έβγαλε ένα «ποίημα-τσάτιρα»:

«Αεροπλάνα Εγγλέζικα, ίσως και Αμερικάνικα,

ήρθαν στους Σπήλιους με θυμό

για να χτυπήσουν τον εχθρό

μα ένας μεθυσμένος ή τρελός

ή έπασχε για εγωισμό

το ριξε στα χαμηλά

καρφώθη μέσα στα νερά

πήρε φωτιά η μηχανή

δεν μπόρεσε να σηκωθεί».

 Το αεροπλάνο έπεσε στο σημείο όπου βρίσκεται και το αρχαίο Ρωμαϊκό ναυάγιο, απέναντι από την βόρεια πλευρά του αγάλματος του Μαυρομιχάλη. Πρόκειται για ένα «ζωντανό» μνημείο, το οποίο σηματοδοτεί μια φάση της ιστορίας του τόπου της Μάνης, αλλά και της Ευρώπης...