Καιάδας

Το σπηλαιοβάραθρο του Καιάδα απέχει από την σημερινή Σπάρτη, περίπου, 10 χιλιόμετρα, και βρίσκεται σε ένα φαράγγι κοντά στον οικισμό Τρύπη, δίπλα στον δημόσιο δρόμο Σπάρτης - Καλαμάτας. Η είσοδός του έχει επιχωματωθεί και, σήμερα, έχει διάμετρο μισό μέτρο.

Όλοι έχουμε διδαχθεί πως ο Καιάδας ήταν μία χαράδρα στην οποία οι Σπαρτιάτες πετούσαν τα προβληματικά παιδιά. Κάτι τέτοιο, ωστόσο, δεν ισχύει. Ο Καιάδας, από τις ελάχιστες ιστορικές αναφορές που έχουμε, προσδιορίζεται ως τόπος όπου ρίπτονταν οι καταδικασμένοι σε θάνατο, οι προδότες, οι εγκληματίες και οι αιχμάλωτοι πολέμου. Ο Στράβων το αποκαλεί ως «δεσμοτήριον το παρά Λακεδαιμονίους σπήλαιο τι». Ο μύθος, πιθανότατα, να δημιουργήθηκε από την «Πολιτεία» του Πλάτωνα ή από την αναφορά του Πλουτάρχου στον βίου του Λυκούργου για τους «Αποθέτες». Κατά ιστορικές αναφορές, στον Καιάδα ρίχτηκαν από τους Σπαρτιάτες ο ήρωας του Β’ Μεσσηνιακού Πολέμου, Αριστομένης ο Ανδανιεύς, μαζί με 50 αιχμαλώτους Μεσσηνίους. Κατά την πτώση του, όμως, ο Αριστομένης πρόλαβε να πιαστεί από τα φτερά ενός αετού και την ουρά μιας αλεπούς που τον οδήγησε, τελικά, στην έξοδο. Επίσης, στον Καιάδα είχε αποφασιστεί να πεταχτεί και το νεκρό σώμα του βασιλιά της Σπάρτης, Παυσανία, ο οποίος είχε καταδικαστεί σε θάνατο για προδοσία, κάτι, όμως, που τελικά δεν έγινε.

Η πρώτη συστηματική έρευνα του Καιάδα έλαβε χώρα το 1983 όπου βρέθηκαν τα οστά, τα οποία σχηματίζουν ένα παχύ τρώμα στο βάθος του σπηλαίου. Τα οστά προέρχονται από ενήλικες άντρες μαζί με λίγες γυναίκες. Ορισμένα κρανία, μάλιστα, φέρουν αιχμές από βέλη, επιβεβαιώνοντας ότι επρόκειτο για θύματα πολέμου. Βρέθηκαν, επίσης, λύχνοι και σιδερένιοι χαλκάδες. Τέλος, ο κατακρηνισμός ήταν ένας άκρως ατιμωτικός θάνατος, διότι το σώμα έμενε άταφο και η ψυχή δεν έβρισκε την γαλήνη.