Άγις Θέρος–Ποιητής, Λαογράφος, Κοινωνιολόγος
Ο Άγις Θέρος (το πραγματικό όνομα του οποίου ήταν Σπύρος Θεοδωρόπουλος) γεννήθηκε το 1875 στη Σπάρτη της Λακωνίας. Σπούδασε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και στη συνέχεια αφιερώθηκε για χρόνια στην Κοινωνιολογία και στην Εργατική Νομοθεσία, βοηθώντας στην ίδρυση των πρώτων Εργατικών Σωματείων.
Το 1901, σε ηλικία 26 ετών, εμφανίστηκε για πρώτη φορά στη λογοτεχνία με μία μετάφραση του μονόπρακτου δράματος «Δύο πόνοι» του Φρανσουά Κοππέ, αφιερωμένη στη «Νέα Σκηνή» του Χρηστομάνου. Το δημοτικό τραγούδι ήταν το μεγάλο του πάθος, από το οποίο έχει επηρεαστεί σε μεγάλο βαθμό και το προσωπικό του ύφος. Το 1909 εξέδωσε το πρώτο του βιβλίο με συλλογή δημοτικών τραγουδιών από τις περιοχές του Ταϋγέτου και της Μάνης. Ήταν στενός συνεργάτης του «πατέρα» της λαογραφίας, Νικολάου Πολίτη, και ένα από τα ιδρυτικά μέλη της «Ελληνικής Λαογραφικής Εταιρείας» (Δεκέμβριος 1908).
Ο Άγις Θέρος ασχολήθηκε με τη μαχόμενη δημοσιογραφία και εξέδωσε τις εφημερίδες «Λαός» (1908-1909 και 1914-1915) «Λακεδαίμων» (1909-1910) και «Εφημερίς των εργατών» (1912). Διετέλεσε, επίσης, αρχισυντάκτης της ημερήσιας εφημερίδας «Σωτηρία», ενώ έγραψε πεζά και ποιήματα σε διάφορα περιοδικά της εποχής. Από το 1901 έως το 1910, εξέδιδε το ετήσιο «Σπαρτιατικόν Ημερολόγιον», το οποίο περιείχε οτιδήποτε συσχετιζόταν με την ιστορία, την λαογραφία, τις αρχαιότητες και την ποίηση της Λακωνίας-πηγή πληροφοριών που παραμένει ιδιαιτέρως σημαντική μέχρι και σήμερα.
Εκτός από το λογοτεχνικό του έργο, ο Άγις Θέρος σημείωσε αξιόλογη δράση και στον επιστημονικό, πολιτικό και κοινωνικό τομέα. Συντέλεσε στην ίδρυση του Εργατικού Κέντρου Αθήνας (1910) και εκλέχθηκε τρεις φορές βουλευτής (1910, 1912, 1923). Το 1922, εξαιτίας του «Δημοκρατικού Μανιφέστου» που υπέγραψε μαζί με άλλους δημοκρατικούς πολιτευτές, συνελήφθη και φυλακίστηκε.
Ο Άγις Θέρος διετέλεσε πρόεδρος της «Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών» (1957-1959) αντιπροσωπεύοντας την Ελλάδα σε λογοτεχνικά συνέδρια του εξωτερικού. Το 1940 (σε προχωρημένη ηλικία) δημοσίευσε την πρώτη του συλλογή με τίτλο, «Τ’ ανθρώπινα» για την οποία βραβεύτηκε από το Υπουργείο Παιδείας. Ακολούθησε σειρά πεζογραφημάτων και ποιητικών βιβλίων στα οποία είτε υμνείται η αντίσταση των Ελλήνων κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο είτε παρουσιάζονται λυρικές στιγμές της αγροτικής ηθογραφίας, όπως «Ο Μάγος» (1946) «Με τους ανέμους» (1948) «Το κλειδί του καιρού» (1954) «Εκ βαθέων» (1961) κ.α.
Καρπός της μακροχρόνιας λαογραφικής εργασίας του Άγι Θέρου είναι «Τα τραγούδια των Ελλήνων», ένα δίτομο έργο που εκδόθηκε το 1951-1952. Το σημαντικό αυτό έργο βραβεύθηκε από την Ακαδημία Αθηνών ως κορυφαία επίδοση όχι μόνο της λαογραφικής, αλλά και της λογοτεχνικής του δραστηριότητας.
Ο Άγις Θέρος απεβίωσε το 1961, (σε ηλικία 86 ετών) στην Αθήνα, ενώ δύο χρόνια αργότερα απεβίωσε και η σύζυγός του, Αύρα Θεοδωροπούλου. Ολοκληρώνοντας να αναφέρουμε πως το όνομα Άγις Θέρος φέρει το ετήσιο Βραβείο Λαογραφίας της «Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών».