«Σπάρταθλον»
Κάθε χρόνο, την τελευταία Παρασκευή του Σεπτεμβρίου, από το 1984 διεξάγεται ο διεθνής αγώνας υπερμαραθωνίου δρόμου. Συμμετέχοντες από όλον τον κόσμο ακολουθούν την διαδρομή Αθήνα-Σπάρτη διανύοντας μία απόσταση 245,3 χιλιομέτρων. Η διαδρομή που ακολουθείται βασίζεται σε αυτή του Φειδιππίδη, όπως την περιγράφει ο ιστορικός Ηρόδοτος. Ο αρχαίος Αθηναίος δρομέας μεγάλων αποστάσεων, το 490 π.Χ. (πριν από τη μάχη του Μαραθώνα) εστάλη στη Σπάρτη για να ζητήσει βοήθεια στον πόλεμο μεταξύ Ελλήνων και Περσών. Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο (Περσικοί Πόλεμοι, VI, 106) ο Φειδιππίδης έφτασε στη Σπάρτη δύο ημέρες μετά την αναχώρησή του από την Αθήνα.
Συνοπτικά, μπορούμε να πούμε πως ο Φειδιππίδης, ξεκινώντας από την Αθήνα θα πρέπει να πέρασε από την αρχαία Ιερά Οδό μέχρι την Ελευσίνα και εν συνεχεία θα ακολούθησε την Σκυρώνια Οδό (μία στρατιωτική οδό στις πλαγιές των Γερανίων Ορέων). Από εκεί θα πέρασε από την αρχαία Νεμέα και θα προχώρησε προς τον ορεινό όγκο μεταξύ Αργολίδας και Αρκαδίας. Λογικά θα πρέπει να απέφυγε την επικράτεια του Άργους, μιας και δεν είχε συμμαχία με την Αθήνα. Ακολούθως, θα αναρριχήθηκε στο Παρθένιο Όρος, όπου όπως είπε συνάντησε τον θεό Πάνα, και κατεβαίνοντας από το βουνό θα πρέπει να κατευθύνθηκε προς την Τεγέα, συνεχίζοντας νότια με κατεύθυνση τη Σπάρτη. Φθάνοντας στον προορισμό του είχε διανύσει συνολικά 1140 στάδια (246 χιλιόμετρα).
Η ιδέα για τη δημιουργία του αγώνα οφείλεται στον Βρετανό σμήναρχο Τζον Φόντεν (John Foden) , ο οποίος θέλησε να επαληθεύσει την εξιστόρηση του περιστατικού από τον Ηρόδοτο. Έτσι, στις 8 Οκτωβρίου του 1982, πέντε αξιωματικοί της Βρετανικής αεροπορίας (RAF) οι οποίοι παράλληλα ήταν δρομείς μεγάλων αποστάσεων, σχεδίασαν την διαδρομή, εκ των οποίων τρεις κατάφεραν να τερματίσουν (Τζον Σκόλτενς, Τζον Φόντεν, Τζον Μακάρθι). Με τον τρόπο αυτόν απέδειξαν πως ένας άνθρωπος είναι πράγματι σε θέση να καλύψει 250 χιλιόμετρα σε δύο ημέρες και μάλιστα σε λιγότερο από 40 ώρες.
Το 1983, μία πολυεθνική ομάδα Βρετανών, Ελλήνων και άλλων υποστηρικτών της ιδέας, με επικεφαλής τον φιλέλληνα Μάικλ Κάλαχαν (Michael Callaghan) οργάνωσαν το «Α’ Διεθνές Σπάρταθλον» (“Open International Spartathlon Race”) με τη συμμετοχή 45 δρομέων από 11 χώρες. Η διοργάνωση στέφθηκε με απόλυτη επιτυχία κι έτσι καθιερώθηκε ο αγώνας του υπερμαραθωνίου δρόμου. Το 1984, ιδρύθηκε ο Διεθνής Σύνδεσμος «ΣΠΑΡΤΑΘΛΟΝ». Η επιλογή του μήνα Σεπτεμβρίου έγινε γιατί τότε τοποθετεί χρονικά ο Ηρόδοτος την αποστολή του Φειδιππίδη στη Σπάρτη.
Ο αγώνας είναι άκρως απαιτητικός, όχι μόνο λόγω της απόστασης, των υψομετρικών διαφορών και των καιρικών συνθηκών, αλλά και λόγω των χρονικών περιορισμών που έχουν τεθεί για το πέρασμα από προκαθορισμένα σημεία ελέγχου. Συγκεκριμένα, η συνολική διαδρομή του αγώνα διαρείται σε έξι τομείς και υπάρχουν 75 σημεία ελέγχου. Οι κάτοικοι της Σπάρτης υποδέχονται τους αθλητές μπροστά στο άγαλμα του αρχαίου βασιλιά Λεωνίδα. Όσοι αθλητές φτάνουν στον τερματισμό στεφανώνονται με στεφάνι ελιάς («κότινος») και τους προσφέρεται ένα κύπελλο με νερό από τον Ευρώτα, όπως τιμούσαν τους αρχαίους Ολυμπιονίκες. Στους πρώτους τρεις νικητές απονέμονται ειδικά μετάλλια.
Το ρεκόρ για τους άντρες του «Σπάρταθλον» κατέχει, από το 1984, ο Έλληνας Γιάννης Κούρος (με χρόνο 20 ώρες και 25 λεπτά) και για τις γυναίκες η Πολωνίδα Πατρίτσια Μπερεζνόβσκα, από το 2017, με 24 ώρες και 48 λεπτά. Ο Γιάννης Κούρος έχει κόψει πρώτος το νήμα σε 53 υπερμαραθώνιους και έχει μπει στο Βιβλίο ρεκόρ Γκίνες (Guinness World Record). Τα ξένα μέσα τον αποκαλούν «τρέχοντα θεό» και «σύγχρονο Φειδιπίδη». Το 2005, έτρεξε στον «Φειδιππίδειο δρόμο» την διαδρομή Αθήνα-Σπάρτη-Αθήνα, μήκους 490 χιλιομέτρων σε 63 ώρες (περίπου 2,5 ημέρες).
Ολοκληρώνοντας, να αναφέρουμε πως στον χώρο του Μουσείου Μαραθωνίου Δρόμου, στον Μαραθώνα, φιλοξενείται η μόνιμη έκθεση «Σπάρταθλον», η οποία είναι αφιερώμενη στον διεθνή ιστορικό αγώνα υπεραποστάσεων Αθήνα-Σπάρτη και εγκαινιάστηκε τον Ιούνιο του 2014.